Zmiany w prawie bankowym – październik 2016

Zmiany w prawie bankowym – październik 2016

 Nawet kompletni laicy zdają sobie sprawę, że produkty z sektora bankowego i pozabankowego takie jak kredyt konsumpcyjny w banku czy szybka chwilówka online są niezwykle złożone. Na ich końcowe cechy tak istotne dla potencjalnych klientów jak całkowity koszt czy przyzna walność wpływa wiele czynników, w tym również obecnie panująca sytuacja prawna w państwie. Choćby z tego względu warto się zainteresować aktualną sytuacją prawną, gdyż zmiany w prawie bankowym mogą mieć większy wpływ na nasze codzienne życie i finanse niż mogłoby się wydawać.

 Już w ostatnim kwartale ubiegłego roku było bardzo głośno na temat nadchodzących zmian w prawie bankowym. Najwięcej emocji wzbudzał temat podatku bankowego, podwyżki w cennikach kredytów hipotecznych, a także temat projektu pomocy dla frankowiczów. Wraz z początkiem bieżącego roku wzrosła minimalna wartość wymaganego wkładu własnego przy kredycie hipotecznym z 10% do 15%. Warto przypomnieć, że wraz z początkiem przyszłego roku wartość ta wzrośnie ponownie do docelowych 20%. Poważne kroki mające na celu uregulowanie sytuacji prawnej w zakresie pożyczek pozabankowych oraz kredytów konsumpcyjnych zostały również podjęte poprzez wcieloną w życie w marcu bieżącego roku ustawę antylichwiarską.

 Ustawa ta między innymi nałożyła limity na pobierane przy kredytach i pożyczkach opłaty, prowizje, a także dodatkowe koszty. Od marca pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą przekraczać stawek zamieszczonych we wzorze zawartym w ustawie. Jest to 25 procent kwoty pożyczki i 30 procent za każdy rok umowy. Całkowity koszt nie może przekroczyć równowartości wypłacanej pożyczki. Zostały również wprowadzone limity maksymalnych odsetek za opóźnienie w terminowym regulowaniu zobowiązań co dotknęło głównie pozabankowe firmy pożyczkowe. Próby uregulowania i poprawy sytuacji prawnej nie ominęły również sektora ubezpieczeń. Od kwietnia bieżącego roku weszły w życie zapisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej, która dotyczyła głównie ubezpieczeń zawieranych na cudzy rachunek, głównie w formule grupowej. Od tej pory bank oferujący klientowi jako ubezpieczający ubezpieczenie karty kredytowej nie może czerpać z tego żadnego wynagrodzenia za taki produkt.

 Podjęte kroki miały na cele wykluczenie konfliktu interesów w sytuacji, gdy jeden podmiot, na przykład bank, występuje jednocześnie w roli pośrednika i ubezpieczającego. Wcześniej takie wymogi zostały wprowadzone przez Rekomendację U Komisji Nadzoru Finansowego. Od kwietnia bieżącego roku zalecenie stało się częścią panującego prawa. Kolejnym celem ustawodawców zaplanowanym na rok 2016 była walka ze zjawiskiem missellingu czyli tak zwanej nietrafionej sprzedaży. Od kwietnia tego roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uzyskał nowe uprawnienia. Jednym z narzędzi, które mają na celu pomóc UOKiK w skutecznym spełnianiu swoich obowiązków jest możliwość wydawania tak zwanych decyzji tymczasowych. Ma to umożliwić szybkie reagowanie na praktyki zagrażające interesom klientów. Oprócz tego, UOKiK od kwietnia może wysyłać „tajemniczego klienta”, czyli kontrolera incognito, którego zadaniem jest sprawdzenie jak wygląda proces sprzedaży, również usług finansowych.

 Szczególnie ważnym zapisem dla klientów banków i firm pożyczkowych jest ten dotyczący missellingu, gdyż to zjawisko najczęściej miało miejsce w branży finansowej i ubezpieczeniowej. Zmiany nie ominęły również kwestii nieużywanych rachunków bankowych oraz spadkobierców. Od 1 lipca bieżącego roku banki zostały zobowiązane do stworzenia Centralnej Informacji o Rachunkach. Jest to baza, która zawiera informacje o rachunkach bankowych danej osoby, w tym również informacje o rachunkach wspólnych. Informacje o rachunkach bankowych, które wygasły już z powodu niekorzystania z nich przez właściciela, a także informacje dotyczące rachunków bankowych prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe czyli tak zwane SKOKi. Dostęp do informacji zgromadzonych we wspomnianej centrali mają posiadacze rachunków, a także ich spadkobiercy. Aby otrzymać potrzebne nam informacje należy złożyć wniosek o ich wydanie do dowolnego banku. Bank ma obowiązek niezwłocznie udzielić wszystkich dostępnych informacji. Udzielenie nam takiej informacji może wiązać się z koniecznością poniesienia kosztów, jednak według zapisów ustawy kwota ta nie może być większa niż koszt wygenerowania informacji, który nie powinien przekroczyć kilkunastu złotych. W zbiorczej informacji otrzymamy dane wskazujące bank, który prowadził lub w dalszym ciągu prowadzi rachunek, numery rachunków, a także informacje o tym, czy rachunki wciąż są prowadzone. Warto zaznaczyć, że otrzymane informacje nie będą zawierać szczegółów dotyczących stanu rachunków.

 Po tego typu dane musimy zwrócić się do placówki bankowej konkretnego banku, który odpowiada za dany rachunek. Co więcej wydruki z Centralnej Informacji o Rachunkach mogą być niezwykle pomocne przy sprawach alimentacyjnych i sprawach o wyjawienie majątku. Omawiana nowelizacja wprowadza również postanowienie, że rachunek bankowy powinien zostać zamknięty wraz z dniem śmierci właściciela konta lub po upływie 10 lat od momentu wydania ostatniej dyspozycji odnośnie danego rachunku, skorzystania z konta czy też sprawdzenia salda rachunku. Co więcej po upływie pięciu lat od momentu wydania ostatniej dyspozycji bank prowadzący konto ma obowiązek dowiedzieć się czy właściciel rachunku żyje i poinformować ewentualnych spadkobierców o fakcie istnienia konta. Jak widać, zmiany w prawie bankowym są niezwykle rozległe, dotyczą wielu kwestii, są dynamiczne i zachodzą niemal bez przerwy. Aby mieć pewność, że jesteśmy świadomi obowiązków jak i praw nam przysługujących warto być na bieżąco, gdyż jak mówi łacińskie powiedzenie, „Ignorantia Iris nocet” – nieznajomość prawa szkodzi.